Roderick

Toelichting herkomst en betekenis

Roderick, Roderik, Rodrick of Roderic (Proto-Germaans *Hrōþirīks, van *hrōþiz "roem, glorie" + *ríks "koning, heerser") is een Germaanse naam, opgetekend vanaf de 8e eeuw. De Oudhoogduitse vormen zijn Hrodric, Chrodericus, Hroderich, Roderich, Ruodrich (etc.); in de gotische taal Hrōþireiks; in het Oudengels verschijnt het als Hrēðrīc of Hroðrīc, en in het Oudnoors als Hrǿríkʀ (Oudoostnoors Hrø̄rīkʀ, Rø̄rīkʀ, Oudwestnoors als Hrœrekr, Rœrekr). In de 12e-eeuwse jeugdwerkkroniek wordt de naam weergegeven als Рюрикъ, oftewel Rurik. In het Spaans en Portugees werd het weergegeven als Rodrigo, of in zijn korte vorm Ruy, Rui of Ruiz, en in het Galicisch is de naam Roi. In het Arabisch, de vorm Ludhriq (لذريق), gebruikt om te verwijzen naar Roderic (Ulfilan Gothic *Hroþareiks), de laatste koning van de Visigoten. Saint Roderick (d. 857) is een van de martelaren van Córdoba. Het is best opvallend dat deze Germaanse naam zich vanuit Spanje verbreid heeft. De laatste West-Gotische koning die hem droeg, stierf in 711/'12 tijdens de slag tegen de Moren bij Jerez de la Frontera. Dit betekende het begin van de Moorse overheersing. Allerlei sagen ontstonden om deze vorst, onder meer dat hij eens zou terugkeren. De moderne Engelse naam zet de Angelsaksische vorm niet voort, maar werd door de Noormannen opnieuw geïntroduceerd vanuit het continent. De Middelengelse voornaam was in de 19e eeuw ook vrijwel verdwenen, ook al was hij als achternaam bewaard gebleven. De voornaam werd opnieuw gepopulariseerd door het gedicht The Vision of Don Roderick (1811) van Sir Walter Scott, waar Roderick verwijst naar de Visigotische koning. Roderick heeft overigens meer literaraire volgers. Roderick heeft veel literaire geschiedenis, waaronder de romans Roderick Random van Tobias Smollett en Roderick Hudson van Henry James, en Roderick Usher is de hoofdpersoon in het korte verhaal van Edgar Allan Poe 'The Fall of the House of Usher'. De moderne Engelse naam wordt soms afgekort tot Roddy. Roderick is ook een verengelsing van verschillende niet-verwante namen. Als achternaam en voornaam wordt de naam gebruikt als een verengelste vorm van het Welsh Rhydderch. De voornaam Roderick wordt ook gebruikt als een verengelste vorm van de Gaelic persoonlijke naam Ruaidhrí/Ruairí/Ruairidh/Ruaraidh. De naam Roderick is het meest gegeven door ouders in de VS. Ook in Nederland is de spelling variant Roderick de meest gegeven variant. Daarna Roderik en dan Roderic. Bekende dragers van de naam zijn onder meer de Britse zanger Rod Stewart en Roderick MacKinnon is een bekend wetenschapper en Nobelprijs winnaar. Amerikaans tv-persoonlijkheid Rosie Pope noemde haar zoon James Roderick. In Nederland kennen we onder meer journalist en presentator Roderick Veelo.